Hà Nội hiện có khoảng 1.270 làng có nghề, trong đó là 244 làng nghề truyền thống với 47 nhóm nghề, nhưng hiện các làng nghề đang đối mặt với nguy cơ phát triển thiếu bền bởi việc xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm cho làng nghề chưa thực sự được chú trọng.
Tâm lý dựa dẫm vào truyền thống
Có tình trạng này là do nhiều làng nghề có tâm lý lấy không cần quảng bá thương hiệu bởi làng đã có lịch sử hàng trăm năm nên đương nhiên là sẽ có nhiều người biết đến sản phẩm của làng nghề mình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy cách làm này không thực sự hiệu quả. Điều đó dẫn đến tình trạng nhiều làng nghề khi phát hiện sản phẩm của mình bị làm nhái, làm giả nhưng không biết kiện ai. Mặt khác, tỷ lệ thành lập tổ chức làng nghề của các địa phương còn rất ít (chỉ có khoảng gần 10% số làng nghề) nên việc xây dựng chương trình quảng bá, tiếp thị sản phẩm còn hạn chế. Nhưng cũng vì chưa có thương hiệu mà việc xuất khẩu hàng hóa vẫn phải qua trung gian, vừa kém lợi nhuận, vừa không tránh khỏi tình trạng bị động trong sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là bị đối tác ép giá khiến hiệu quả sản xuất không cao.
Đơn cử như làng gỗ Chàng Sơn (Thạch Thất) có truyền thống cả nghìn năm nay với những sản phẩm nổi tiếng được nhiều người biết đến, trong đó tiêu biểu là nhóm 18 pho tượng La Hán đặt tại chùa Tây Phương. Năm 2008, làng nghề Chàng Sơn còn được xếp là một trong 7 xã có làng nghề tiêu biểu của cả nước. Mặc dù sản phẩm của làng mộc Chàng Sơn đã được nhiều người sử dụng nhưng trên thực tế thương hiệu Chàng Sơn còn ít được biết đến. Tra cứu trên internet mới chỉ có vài hộ gia đình quảng cáo sản phẩm trên các website mua bán, còn website riêng cho cả làng nghề thì chưa có. Không chỉ có làng mộc Chàng Sơn mới lâm vào tình trạng này mà nhiều làng nghề truyền thống có lịch sử lâu đời cũng đang lâm vào tình trạng tương tự. Nghệ nhân Lê Bá Chung, Chủ tịch Hiệp hội vàng, bạc quỳ Kiêu Kỵ cho biết: Hiện việc quảng bá thương hiệu, sản phẩm của làng nghề vẫn chưa có website riêng mà mới chỉ quảng cáo nhờ trên website của một công ty tư nhân.
Xây dựng thương hiệu - làng nghề và chính quyền cần hợp sức
Trong số các làng nghề đã xây dựng thương hiệu thì làng lụa Vạn Phúc là làng nghề “nhanh chân” trong việc xây dựng thương hiệu. Từ năm 2006 Hiệp hội Làng nghề đã phối hợp với HTX lụa Vạn Phúc đăng ký bảo vệ thương hiệu với Cục Sở hữu trí tuệ cho sản phẩm lụa Vạn Phúc mang tên “Lụa Hà Đông”. Nhờ việc công bố thương hiệu làng nghề nên đến nay làng lụa Vạn Phúc trở thành một trong những điểm du lịch yêu thích của khách du lịch trong nước và quốc tế. Thấy được lợi ích này, tháng 12/2009 sản phẩm bánh bánh chưng của làng Tranh Khúc (xã Duyên Hà, Thanh Trì) đã đăng ký và công bố thương hiệu. Tuy nhiên, trong số hàng trăm làng nghề trên của Hà Nội số lượng các làng nghề quan tâm đúng mức đến việc quảng bá giới thiệu sản phẩm không nhiều. Một trong những nguyên nhân của khó khăn trên là sản xuất trong các làng nghề hiện còn manh mún, nhỏ lẻ theo hộ gia đình, mạnh ai nấy làm nên để xây dựng thương hiệu chung không phải là chuyện một sớm một chiều. Việc giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, trung tâm thương mại phải mất khá nhiều chi phí, vì vậy các làng nghề chưa thực sự mặn mà tron việc quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu.
Theo Sở Công thương Hà Nội: Trong thời gian qua sở đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, hỗ trợ kinh phí cho nhiều làng nghề tham gia các hội chợ triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ. Tuy nhiên, ngoài những nỗ lực của ngành còn đòi hỏi các làng nghề cần quan tâm đúng mức trong việc đăng ký thương hiệu sản phẩm. Chiến lược dài hơi hơn để xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm là đăng ký nhãn hiệu độc quyền và quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là internet (qua các website). Điều này đòi hỏi chủ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải có kiến thức maketing, tin học, ngoại ngữ.
Ông Lưu Tiến Long-Giám đốc Sở Công thương Hà Nội cho biết: Để giúp các làng nghề xây dựng thương hiệu, Sở Công thương đã xây dựng và trình UBNDTP Hà Nội đề án “Bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề Hà Nội" giai đoạn 2010 - 2015 với nguồn vốn đầu tư 3.620 tỷ đồng. Trước mắt, ưu tiên khôi phục, bảo tồn 25 làng nghề đã có từ lâu đời nhưng đang có nguy cơ mai một, thất truyền.
Tháng 1/2010 UBND TP đã công nhận và trao danh hiệu "Làng nghề truyền thống Hà Nội" cho 16 làng nghề. Những làng được công nhận làng nghề truyền thống sẽ được UBNDTP được hỗ trợ 70% chi phí cho việc xây dựng và phát triển thương; hỗ trợ từ 50-100% chi phí thuê gian hàng khi tham gia hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm ở trong và ngoài nước. Tháng 8/2010, Sở Công thương sẽ tổ chức “Tuần lễ Hàng thủ công mỹ nghề Hà Nội 2010”, trong tuần lễ này sở sẽ tổ chức cuộc thi sáng tác mẫu quà tặng phục vụ cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, đây là một trong những hoạt động thiết thực giúp các làng nghề xây dựng, quảng bá thương hiệu với khách hàng quốc tế.Dự kiến trong năm 2010, Sở Công thương Hà Nội tổ chức đưa một đoàn nghệ nhân và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tiêu biểu tham gia hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ tại Nhật Bản.
Tâm lý dựa dẫm vào truyền thống
Có tình trạng này là do nhiều làng nghề có tâm lý lấy không cần quảng bá thương hiệu bởi làng đã có lịch sử hàng trăm năm nên đương nhiên là sẽ có nhiều người biết đến sản phẩm của làng nghề mình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy cách làm này không thực sự hiệu quả. Điều đó dẫn đến tình trạng nhiều làng nghề khi phát hiện sản phẩm của mình bị làm nhái, làm giả nhưng không biết kiện ai. Mặt khác, tỷ lệ thành lập tổ chức làng nghề của các địa phương còn rất ít (chỉ có khoảng gần 10% số làng nghề) nên việc xây dựng chương trình quảng bá, tiếp thị sản phẩm còn hạn chế. Nhưng cũng vì chưa có thương hiệu mà việc xuất khẩu hàng hóa vẫn phải qua trung gian, vừa kém lợi nhuận, vừa không tránh khỏi tình trạng bị động trong sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là bị đối tác ép giá khiến hiệu quả sản xuất không cao.
Đơn cử như làng gỗ Chàng Sơn (Thạch Thất) có truyền thống cả nghìn năm nay với những sản phẩm nổi tiếng được nhiều người biết đến, trong đó tiêu biểu là nhóm 18 pho tượng La Hán đặt tại chùa Tây Phương. Năm 2008, làng nghề Chàng Sơn còn được xếp là một trong 7 xã có làng nghề tiêu biểu của cả nước. Mặc dù sản phẩm của làng mộc Chàng Sơn đã được nhiều người sử dụng nhưng trên thực tế thương hiệu Chàng Sơn còn ít được biết đến. Tra cứu trên internet mới chỉ có vài hộ gia đình quảng cáo sản phẩm trên các website mua bán, còn website riêng cho cả làng nghề thì chưa có. Không chỉ có làng mộc Chàng Sơn mới lâm vào tình trạng này mà nhiều làng nghề truyền thống có lịch sử lâu đời cũng đang lâm vào tình trạng tương tự. Nghệ nhân Lê Bá Chung, Chủ tịch Hiệp hội vàng, bạc quỳ Kiêu Kỵ cho biết: Hiện việc quảng bá thương hiệu, sản phẩm của làng nghề vẫn chưa có website riêng mà mới chỉ quảng cáo nhờ trên website của một công ty tư nhân.Xây dựng thương hiệu - làng nghề và chính quyền cần hợp sức
Trong số các làng nghề đã xây dựng thương hiệu thì làng lụa Vạn Phúc là làng nghề “nhanh chân” trong việc xây dựng thương hiệu. Từ năm 2006 Hiệp hội Làng nghề đã phối hợp với HTX lụa Vạn Phúc đăng ký bảo vệ thương hiệu với Cục Sở hữu trí tuệ cho sản phẩm lụa Vạn Phúc mang tên “Lụa Hà Đông”. Nhờ việc công bố thương hiệu làng nghề nên đến nay làng lụa Vạn Phúc trở thành một trong những điểm du lịch yêu thích của khách du lịch trong nước và quốc tế. Thấy được lợi ích này, tháng 12/2009 sản phẩm bánh bánh chưng của làng Tranh Khúc (xã Duyên Hà, Thanh Trì) đã đăng ký và công bố thương hiệu. Tuy nhiên, trong số hàng trăm làng nghề trên của Hà Nội số lượng các làng nghề quan tâm đúng mức đến việc quảng bá giới thiệu sản phẩm không nhiều. Một trong những nguyên nhân của khó khăn trên là sản xuất trong các làng nghề hiện còn manh mún, nhỏ lẻ theo hộ gia đình, mạnh ai nấy làm nên để xây dựng thương hiệu chung không phải là chuyện một sớm một chiều. Việc giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, trung tâm thương mại phải mất khá nhiều chi phí, vì vậy các làng nghề chưa thực sự mặn mà tron việc quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu.
Theo Sở Công thương Hà Nội: Trong thời gian qua sở đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, hỗ trợ kinh phí cho nhiều làng nghề tham gia các hội chợ triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ. Tuy nhiên, ngoài những nỗ lực của ngành còn đòi hỏi các làng nghề cần quan tâm đúng mức trong việc đăng ký thương hiệu sản phẩm. Chiến lược dài hơi hơn để xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm là đăng ký nhãn hiệu độc quyền và quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là internet (qua các website). Điều này đòi hỏi chủ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải có kiến thức maketing, tin học, ngoại ngữ.
Ông Lưu Tiến Long-Giám đốc Sở Công thương Hà Nội cho biết: Để giúp các làng nghề xây dựng thương hiệu, Sở Công thương đã xây dựng và trình UBNDTP Hà Nội đề án “Bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề Hà Nội" giai đoạn 2010 - 2015 với nguồn vốn đầu tư 3.620 tỷ đồng. Trước mắt, ưu tiên khôi phục, bảo tồn 25 làng nghề đã có từ lâu đời nhưng đang có nguy cơ mai một, thất truyền.
Tháng 1/2010 UBND TP đã công nhận và trao danh hiệu "Làng nghề truyền thống Hà Nội" cho 16 làng nghề. Những làng được công nhận làng nghề truyền thống sẽ được UBNDTP được hỗ trợ 70% chi phí cho việc xây dựng và phát triển thương; hỗ trợ từ 50-100% chi phí thuê gian hàng khi tham gia hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm ở trong và ngoài nước. Tháng 8/2010, Sở Công thương sẽ tổ chức “Tuần lễ Hàng thủ công mỹ nghề Hà Nội 2010”, trong tuần lễ này sở sẽ tổ chức cuộc thi sáng tác mẫu quà tặng phục vụ cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, đây là một trong những hoạt động thiết thực giúp các làng nghề xây dựng, quảng bá thương hiệu với khách hàng quốc tế.Dự kiến trong năm 2010, Sở Công thương Hà Nội tổ chức đưa một đoàn nghệ nhân và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tiêu biểu tham gia hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ tại Nhật Bản.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét